 Уæ бон хорз, нæ зынаргъ газеты кусджытæ!
Алы аз дæр октябры мæй мах,
13-æм скъолайы ахуырдзаутæ, уæл-дай хъæлдзæг вæййæм. Фæбæллæм Иры номдзыд хъæбул Хетæгкаты Къостайы райгуырæн бон сбæрæг кæнынмæ. Нæхи бацæттæ кæнæм, æмдзæвгæтæ фæкæсæм, ерыс фæ-кæнæм поэты æмдзæвгæтæ хуыздæр, аивдæр бакæсынæй.
Ахицæн бæрæгбон зæрдæрухсæй. Æрцыдтæн нæхимæ. Мæ цуры Къос-тайы фыст «Ирон фæндыр»-ыл хъуы-дытæ кæнын. Мæстаг хъуыдытæ дæр
мæм сæвзæрд. Тынг мæ фæнды сы-махæн сæ фæдзурын.
Къостайы ном фехъусгæйæ, мæ
зæрдæ байдзаг вæййы æгæрон сæ-
рыстырдзинадæй æмæ уарзондзина-дæй. Йæ фæстаг сулæфты онг дæр мæт кодта ирон адæмы фидæныл.
Нæ федтон амонд æз, фæлæ мæ
уды бартæ, —
Кæд мын зынаргъ ысты раст
амондау, уæддæр, —
Мæ мæгуыр адæмæн рæсугъд,
сæрибар цардмæ
Æз иу къахдзæфыл дæр дæн
раттынмæ цæттæ.
Æз мæ сæрæй ныллæг кувын æмæ кувдзынæн Къостайæн. Къоста нæ зондамонæг, нæ ныфс, нæ бæллиц, нæ сæрибарыл тохгæнæг. Тæхуды кæнын, дæу чи федта, дæ хъæлæс чи фехъуыста, уыдонмæ.
«Ирон фæндыр» у нæ хæзнаты хæзна. Йæ алы дзырд дæр махæн у зондамонæг.
Къостайы поэзиимæ зонгæ кæнын райдыдтон скъоламæ 1-æм къласмæ куы бацыдтæн, уæд. Æппæты фыццаг радзырдтон «Скъолайы лæппу». Уæдæй фæстæмæ зæрдиагдæрæй райдыдтон ахуыр кæнын. Бирæ зонд æмæ хорздзинæдтæ райстон æмдзæвгæ «Лæгау»-æй.
Фест райсомæй, лæгау,
Ныхс сапонæй дæхи
Æмæ-иу скув: Хуыцау,
Фæдзæхсын дыл мæхи!
………………………….
Цæттæ дæ хызын дар,
Тагъд де скъоламæ уай!
Æнæзивæг куы уай, —
Хуыздæр бынат дæ бар!
Зондамонæгмæ хъус,
Цы зæгъа, уый-иу кæн,
Зæрдæхъæлдзæгæй кус,
Æмæ бæззай лæгæн!..
Дæ фæдзæхст æххæст кæнын: хъусын лæмбынæг нæ хистæртæм, ахуыргæнджытæм. Цы зæгъынц, уый кæнын. Æнæзивæгæй, зæрдæ-хъæлдзæгæй фæкусын…
Къостайы диссаджы зарджытæ, йæ зæрдæйы сагъæстæ азæлыдысты Иры хæхты.
«Додой», «Мæгуыры зарæг», «Азар»
куы фæкæсын, уæд мæ цæстытыл уыцы рæстæджы мæгуыр, æфхæрд ирон адæмы уæззау цард ауайы. Мæ зæрдæйы мастæн нал вæййы кæрон…
Къоста фæсидт ирон адæммæ:
Цæйут, æфсымæртау,
Радтæм нæ къухтæ
Абон кæрæдзимæ,
Иры лæппутæ!..
Скæнæм нæ тырыса
Дзыллæйы номæй.
Рухсмæ æнæзивæг
Цомут æнгомæй!..
Мæ уарзон ирон адæм Къостайы фæдзæхстытæ куы æххæст кæниккой, уæд, æвæццæгæн, махæй тæхудиагдæр адæм зæххыл нæ уаид.
Къостайы рæстæг зæхх истой, абон та йæ уæй кæнынц. Нæ райгуырæн зæххы сæраппонд цал æмæ цал хатты ныккалдтой сæ туг нæ фыдæлтæ. Ацы зыдгæнджыты рæстæг уый ахъуыдыйаг у. Ирыстоны, стыр хъыгагæн, ис бирæ ахæм адæм, кæцытæ бафтыдысты мулкыл. Фаг сын нал кæны нæдæр зæхх, нæдæр æхца.
Æз нырма скъоладзау дæн, фæлæ хъыгаг хабæрттæ хъусын. Кæсын газеттæ, хъусын телеуынадмæ, нæ хистæр карджын адæммæ.
Æмбисонд афтæ зæгъы: «Хорзы кой дардмæ хъуысы». Уæд хæлоф чи кæны, зæхх йæ кæстæртæн куы-нæг чи кæны, сæ сомбоныл нæ хъуы-
дыгæнгæйæ, уыдоны кой та æвзæ-рæй, фаудæй баззайдзæн. Мæн
фæнды, куы бафæзмиккой Ирыстоны рæстылдзурæг, царды хæрзтæм бæллæг адæмы. Раст адæймаг адæ-мы зæрдæты хорз æмæ бæллицца-гæй баззайы…
Æз æнæкæрон уарзтæй уарзын нæ райгуырæн бæстæ. Никуы йæ суæлдай кæндзынæн. Дзырд дæттын мæ уарзон Ирыстонæн, аккаг хъæбул кæй суыдзынæн, нæхи, нæ уарзон Къостайы фæндиаг.
Стыр хатыр уæ курын, кæд мæ хъуыдытæ кæрæдзийы фæдыл раст нæ равæрдтон, уæд.
ДЖАГАЙТЫ Алёнæ,
13-æм скъолайы 8-æм къласы
ахуыргæнинаг
|
