«Лæджы хуызæн лæг нæм 
ыстæм...»

Къоста ацы ныхæстæ куы загъта, уæдæй нырмæ æхсæзыссæдз азы бæрц рацыди, фæлæ нæм абон «лæджы хуызæн лæгтæ» ноджы стæмдæр сты, растдæр зæгъгæйæ та — иугæйттæ. Уыцы иугæйттæй уыд Æгъуызарты Тамерлан. Уый Мæскуыйæ куы ссыд, уæд Ирыстон сæййæфта раууатæй. Æмæ йын аст мæймæ цы арфæйаг хъуыддæгтæ бантыст, уыдон нын нæ зæрдæты бауагътой стыр ныфс. Уæздан æмæ хиуылхæцгæ, ныфсхаст æмæ æргомдзырд, рæстдзинады сæрвæлтау иузæрдион тохгæнæг уыди Кимы фырт. Уый мæ уæлдай тынгдæр бауырныдта, не скæсæйнаг сыхæгтæ «Аланты кул-дуар» Арвыкомæй куы «адавтой» æмæ йæ сæхи зæххыл куы æрæвæрдтой æмæ уый фæдыл Тамерлан газет «Свободный взгляд»-ы (№ 1, 2015) йæ хъуыдытæ куы загъта, уæд: «Аланские ворота — это древнее название Дарьяльского ущелья по имени наших предков аланов, владевших в эпоху раннего средневековья важнейшим проходом через Главный Кавказский хребет. Аланы-осетины составили дальнейший этап этнического развития скифов и унаследовали их язык. Это исчерпывающе доказано в трудах русских и советских ученых, а также зарубежных иранистов. Правда, в постперестроечное время появилась целая плеяда “ученых районного значения”, которые столько всего наворотили с историей, что немудрено, если очередной фантазер решил словить рыбку в мутных водах нашего далекого прошлого».
Стыр ныфс мæ бауагътой, газет «Рæстдзинад»-ы сæйраг редактор Битарты Маринæимæ фембæлгæйæ Тамерлан цы ахсджиаг хъуыдытæ загъта, уыдон дæр («Рæстдзинад», № 243, 2015). Мæнæ дзы цалдæр:
1. «Æппæты фыццаг нæ райдайын хъæуы иронау дзурын. Канд бинонты ‘хсæн нæ, фæлæ паддзахадон куыст-уæтты æмæ æхсæнадон бынæтты дæр. Ирыстон дыууæвзагон бæстæ у, фæлæ нæм æцæг дыууæвзагондзинад никуы уыд».
2. «Махæн нæ мадæлон æвзаг у нæ удварны ахсджиагдæр хæзна, нæ адæмы зондахаст, нæ фарн æмæ æгъдау, нæ культурæ æмæ сфæлдыстады сæйраг цæджындз… Фæлæ ирон æвзаг ахуыр кæныны хъуыддаг не скъолаты у дзæвгар хуыздæрхъуаг. Фыццаджыдæр скъоладзаутæ æмæ ныййарджытæ сæхæдæг сæ хъус фаг нæ дарынц ацы фарстамæ».
3. «Фысджытæ, ахуыргæндтæ, 
ахуыргæнджытæ, ирон театр æмæ ирон кинонывты архайджытæ, газеттæ æмæ телеуынынады кусджытæ — мах иумæ лæмбынæг æрныхас кæнын хъæуы, ирон æвзаг райдайæн æмæ астæуккаг ахуырады сæйрагдæр бынæттæй иу куыд æрцахса, ууыл».
4. «Ирон лæг хъуамæ уа ныфсджын, хæрзæгъдау, æргомзæрдæ, хистæр-
тæн — хорз кæстæр, кæстæртæн — хорз хистæр, æнувыд фыдыуæзæг æмæ 
мадæлон æвзагыл. Ирон лæг ирон æвзаг куы нæ зона, уæд дзы мæ цæс-ты кад нæй».
Амæйразмæйы ирон хицæуттæй иуæй дæр никуы фехъуыстам ахæм зæрдиаг ныхæстæ. Иуæй-иутæм дзы нымады дæр нæ уыди, цы адæмы ‘хсæн схъомыл сты, уыдоны æвзаг, мыхуыры æмæ æмбырдты ма-иу йæ ныхмæ дæр радзырдтой. Æмæ нæ нæртон æвзаг цæргæбонты фæсдуæртты рахау-бахау кæны. Ныр нæ Конституцийы нымад у паддзахадон æвзагыл. Фæлæ паддзахадон æвзаг паддзахадон политикæйы бындурыл кæй хъуамæ рæза, уый нæ фæсонæрхæджы дæр нæй.
Тамерлан ацы хъуыддаг хорз кæй æмбæрста, уый бæрæг у йæ алы ныхасæй дæр. Кæд цыбыр рæстæг йеддæмæ нæ акуыста, уæддæр адæм уайтагъд рахатыдтой, хъæздыг интеллекты хицау кæй у, йæ ныхæстæ йæ хъуыддæгтимæ æнгом баст кæй сты, уый.
Фæлæ, æвæццæгæн, ирон адæм 
Хуыцауы раз тæригъæдджын сты, æмæ сын сæ хуыздæрты æнафоны уымæн айсы.
Мæ зæрдæ тынг фæрысти Кимы фырты амардыл. Æмæ та мæ стыр тас бацыди: мыййаг та нæм раздæрау иу æнæджелбетт, бынхор хицау «æгъдауæвæрæг» куы суа. Уæд Ирыстонæй бынтондæр гæныстон рауайдзæни…
Рухсаг у, Тамерлан. Дæ фарн фæстагæттæн баззайæд.

ХЪОДЗАТЫ Æхсар

"Пульс Осетии"